Presidenti Zelenskiy e ka krahasuar pushtimin e Ukrainës nga Putini me veprimet e nazistëve në Luftën e Dytë Botërore , teksa Ukraina shënon 8 majin Ditën e Kujtimit dhe Pajtimit.
Fjalimi i plote i Presidentit Zelensky
A mund të jetë pranvera bardh e zi? A ka shkurt të përjetshëm? A zhvlerësohen fjalët e arta? Fatkeqësisht, Ukraina i di përgjigjet për të gjitha këto pyetje. Fatkeqësisht, përgjigjet janë “po”.
Çdo vit më 8 maj, së bashku me gjithë botën e qytetëruar, ne nderojmë të gjithë ata që mbrojtën planetin nga nazizmi gjatë Luftës së Dytë Botërore. Miliona jetë të humbura, fate të gjymtuara, shpirtra të torturuar dhe miliona arsye për t’i thënë të keqes: kurrë më!
Ne e dinim çmimin që paraardhësit tanë paguanin për këtë mençuri. Ne e dinim se sa e rëndësishme është ta ruajmë atë dhe t’ua kalojmë pasardhësve. Por nuk e kishim idenë se brezi ynë do të dëshmonte përdhosjen e fjalëve, të cilat, siç doli, nuk janë të vërteta për të gjithë.
Këtë vit ne themi “Kurrë më” ndryshe. Ne dëgjojmë “Kurrë më” ndryshe. Tingëllon e dhimbshme, mizore. Pa pasthirrmë, por me pikëpyetje. Ju thoni: kurrë më? Tregojini Ukrainës për këtë.
Më 24 shkurt, fjala “kurrë” u fshi. Të qëlluar dhe bombarduar. Me qindra raketa në orën 4 të mëngjesit, të cilat zgjuan të gjithë Ukrainën. Dëgjuam shpërthime të tmerrshme. Dëgjuam: përsëri!
Qyteti i Borodyanka është një nga viktimat e shumta të këtij krimi! Pas meje është një nga shumë dëshmitarë! Jo një objekt ushtarak, jo një bazë sekrete, por një ndërtesë e thjeshtë nëntëkatëshe. A mund të përbëjë një kërcënim sigurie për Rusinë, për 1/8 e tokës, ushtrisë së dytë në botë, një shtet bërthamor? A mund të jetë diçka më absurde se kjo pyetje? Mundet.
Bomba shpërthyese 250 kg, me të cilat superfuqia granatoi këtë qytet të vogël. Dhe u mpi. Nuk mund të thuhet sot: kurrë më! Nuk mund të thotë asgjë sot. Por këtu gjithçka është e qartë pa fjalë.
Vetëm shikoni këtë shtëpi. Dikur këtu ka pasur mure. Dikur kishin foto mbi to. Dhe në foto kishte nga ata që dikur kaluan ferrin e luftës. Pesëdhjetë burra që u dërguan në Gjermani për punë të detyruar. Ata që u dogjën të gjallë kur nazistët dogjën më shumë se 100 shtëpi këtu.
250 ushtarë që vdiqën në frontet e Luftës së Dytë Botërore dhe gjithsej pothuajse 1000 banorë të Borodyanka që luftuan dhe mundën nazizmin. Për të siguruar: kurrë më. Ata luftuan për të ardhmen e fëmijëve, për jetën që ishte këtu deri më 24 shkurt.
Imagjinoni njerëzit që shkojnë në shtrat në secilin prej këtyre apartamenteve. Ata i urojnë njëri-tjetrit natën e mirë. Fike driten. Përqafoni të dashurit e tyre. Mbyllni sytë. Ata ëndërrojnë për diçka. Ka heshtje të plotë. Ata të gjithë bien në gjumë, pa e ditur se jo të gjithë do të zgjohen. Ata flenë të qetë. Ata kanë një ëndërr për diçka të këndshme. Por në pak orë ata do të zgjohen nga shpërthimet e raketave. Dhe dikush nuk do të zgjohet më kurrë. Kurrë më.
Fjala “kurrë” u hoq nga ky slogan. Amputuar gjatë të ashtuquajturit operacion special. Ata goditën një thikë në zemër dhe, duke parë në sy, thanë: “Nuk jemi ne!” I torturuar me fjalët “jo gjithçka është aq e paqartë”. Vrau “Kurrë më”, duke thënë: “Ne mund të përsërisim”.
Dhe kështu ndodhi. Dhe përbindëshat filluan të përsërisin. Dhe qytetet tona, të cilat i mbijetuan një pushtimi kaq të urryer, sa 80 vjet nuk mjaftojnë për ta harruar, e panë sërish okupatorin. Dhe morën datën e dytë të pushtimit në historinë e tyre. Dhe disa qytete, si Mariupol, morën të tretin. Gjatë dy viteve të pushtimit, nazistët vranë 10,000 civilë atje. Në dy muaj pushtim, Rusia vrau 20,000.
Dekada pas Luftës së Dytë Botërore, errësira u kthye në Ukrainë. Dhe u bë përsëri bardh e zi. Përsëri! E keqja është kthyer. Përsëri! Me uniformë të ndryshme, me slogane të ndryshme, por për të njëjtin qëllim. Në Ukrainë u organizua një rindërtim i përgjakshëm i nazizmit. Një përsëritje fanatike e këtij regjimi. Idetë, veprimet, fjalët dhe simbolet e tij. Riprodhimi i detajuar maniakal i mizorive dhe “alibisë” së tij, të cilat gjoja japin një qëllim të shenjtë të lig. Përsëritja e krimeve të saj, madje edhe përpjekjet për të tejkaluar “mësuesin” dhe për ta larguar atë nga piedestali i së keqes më të madhe në historinë njerëzore. Vendosni një rekord të ri botëror për ksenofobinë, urrejtjen, racizmin dhe numrin e viktimave që mund të shkaktojnë.
Kurrë më! Ishte një odë e një njeriu të mençur! Himni i botës së qytetëruar! Por dikush këndoi jashtë mendjes. E shtrembëruar “Kurrë më” me shënime dyshimi. Heshti, duke filluar arinë e tij vdekjeprurëse të së keqes. Dhe kjo është e qartë për të gjitha vendet që kanë parë tmerret e nazizmit me sytë e tyre. Dhe sot ata po përjetojnë një deja vu të tmerrshme. Shihni përsëri!
Të gjithë kombet që janë cilësuar si “të klasës së tretë”, skllevër pa të drejtën e shtetit të tyre apo të ekzistencës fare dëgjojnë deklarata që lartësojnë një komb dhe fshijnë të tjerët me lehtësi. Ata pretendojnë se nuk ekziston në të vërtetë, je krijuar artificialisht dhe për këtë arsye nuk ke të drejta. Të gjithë dëgjojnë gjuhën e së keqes. Përsëri!
Dhe së bashku ata pranojnë të vërtetën e dhimbshme: nuk i kemi rezistuar as një shekulli. Kurrë më nuk na mjaftoi për 77 vjet. Na mungonte e keqja. U rilind. Përsëri dhe tani!
Këtë e kuptojnë të gjitha vendet dhe kombet që mbështesin Ukrainën sot. Dhe pavarësisht maskës së re të bishës, ata e njohën atë. Sepse, ndryshe nga disa, ata kujtojnë se çfarë luftuan paraardhësit tanë për dhe kundër. Nuk e ngatërruan të parën me të dytën, nuk ndryshuan vendet, nuk harruan.
Nuk harruan polakët, në tokën e të cilëve nazistët filluan marshimin e tyre dhe qëlluan të shtënën e parë të Luftës së Dytë Botërore. Mos harro se si e keqja fillimisht të akuzon, të provokon, të quan agresor dhe më pas të sulmon në orën 4:45 të mëngjesit duke thënë se është vetëmbrojtje. Dhe ata panë se si u përsërit në tokën tonë. Ata kujtojnë Varshavën e shkatërruar nga nazistët. Dhe ata shohin se çfarë i është bërë Mariupolit.
Populli britanik nuk harroi sesi nazistët fshinë Coventry, i cili u bombardua 41 herë. Si tingëllonte “Sonata e dritës së hënës” nga Luftwaffe, kur qyteti u bombardua vazhdimisht për 11 orë. Si u shkatërruan qendra e saj historike, fabrikat, Katedralja e Shën Mëhillit. Dhe ata panë raketa që goditën Kharkivin. Si u dëmtuan qendra e saj historike, fabrikat dhe Katedralja e Supozimit. Ata kujtojnë se Londra u bombardua për 57 netë me radhë. Mos harroni se si V-2 goditi Belfast, Portsmouth, Liverpool. Dhe ata shohin raketa lundrimi që godasin Mykolaiv, Kramatorsk, Chernihiv. Ata kujtojnë se si u bombardua Birmingham. Dhe ata shohin qytetin motër Zaporizhzhia duke u dëmtuar.
Holandezët e mbajnë mend këtë. Si Roterdami u bë qyteti i parë që u shkatërrua plotësisht kur nazistët hodhën mbi të 97 tonë bomba.
Francezët e mbajnë mend këtë. Kujtoni Oradour-sur-Glane, ku SS dogjën të gjallë gjysmë mijë gra dhe fëmijë. Varje masive në Tullë, masakra në fshatin Ascq. Mijëra njerëz në një tubim rezistence në Lille të pushtuar. Ata panë se çfarë u bë në Bucha, Irpin, Borodyanka, Volnovakha dhe Trostyanets. Ata shohin pushtimin e Kherson, Melitopol, Berdyansk dhe qytete të tjera ku njerëzit nuk dorëzohen. Dhe mijëra prej tyre shkojnë në mitingje paqësore, të cilat janë përtej fuqisë së pushtuesit, dhe gjithçka që mund të bëjnë është të qëllojnë mbi civilët.
Çekët nuk e kanë harruar këtë. Si në më pak se një ditë, nazistët shkatërruan Lidice, duke lënë vetëm hi nga fshati. Ata e panë Popasnën të shkatërruar. Prej saj nuk ka mbetur as hi. Grekët që u mbijetuan masakrave dhe ekzekutimeve në të gjithë territorin, bllokadës dhe urisë së madhe, nuk kanë harruar.
Këtë e mbajnë mend amerikanët që luftuan të keqen në dy fronte. Kush kaloi Pearl Harbor dhe Dunkirk me aleatët. Dhe së bashku po kalojmë beteja të reja, jo më pak të vështira.
Kjo mbahet mend nga të gjithë të mbijetuarit e Holokaustit – se si një komb mund të urrejë një tjetër.
Lituanezët, letonët, estonezët, danezët, gjeorgjianët, armenët, belgët, norvegjezët dhe shumë të tjerë nuk e kanë harruar këtë – të gjithë ata që vuajtën nga nazizmi në tokën e tyre dhe të gjithë ata që e mundën atë në koalicionin anti-Hitler.
Fatkeqësisht, ka nga ata që, pasi u kanë mbijetuar të gjitha këtyre krimeve, duke humbur miliona njerëz që luftuan për fitoren dhe e fituan atë, kanë përdhosur kujtimin e tyre dhe bëmat e tyre sot.
Ai që lejoi granatimet e qyteteve të Ukrainës nga toka e tij. Qytetet që së bashku me të parët tanë u çliruan nga të parët e tij.
Ai që pështyu në fytyrë “Regjimentit të tij të Pavdekshëm”, duke vendosur pranë tij torturues nga Buça.
Dhe sfidoi gjithë njerëzimin. Por harroi gjënë kryesore: çdo e keqe përfundon gjithmonë njësoj – përfundon.
Shokë ukrainas!
Sot, në Ditën e Kujtimit dhe të Pajtimit, ne bëjmë homazhe për të gjithë ata që mbrojtën atdheun e tyre dhe botën nga nazizmi. Ne vërejmë arritjen e popullit ukrainas dhe kontributin e tij në fitoren e koalicionit anti-Hitler.
Shpërthime, të shtëna, llogore, plagë, zi buke, bombardime, bllokada, ekzekutime masive, operacione ndëshkuese, okupim, kampe përqendrimi, dhoma gazi, yje të verdhë, geto, Babyn Yar, Khatyn, robëri, punë e detyruar. Ata vdiqën në mënyrë që secili prej nesh ta dijë se çfarë kuptimi kanë këto fjalë nga librat, jo nga përvoja jonë. Por ndodhi ndryshe. Kjo është e padrejtë për të gjithë ata. Por e vërteta do të fitojë. Dhe ne do të kapërcejmë gjithçka! Dhe prova për këtë quhet “Ujk”. Kjo është ish selia dhe bunkeri i Hitlerit pranë Vinnytsia. Dhe gjithçka që ka mbetur prej saj janë disa gurë. Rrënojat. Rrënojat e një personi që e konsideronte veten të madh dhe të pathyeshëm. Ky është një udhërrëfyes për të gjithë ne dhe brezat e ardhshëm. Për çfarë luftuan të parët tanë. Dhe vërtetoi se asnjë e keqe nuk mund të shmangë përgjegjësinë. Nuk do të jetë në gjendje të fshihet në bunker. Nuk do të mbetet asnjë gur prej tij. Kështu që ne do të kapërcejmë gjithçka. Dhe ne e dimë këtë me siguri, sepse ushtria jonë dhe i gjithë populli ynë janë pasardhës të atyre që mposhtën nazizmin. Kështu ata do të fitojnë përsëri.
Dhe do të ketë përsëri paqe. Më në fund përsëri!
Ne do ta kapërcejmë dimrin, i cili filloi më 24 shkurt, zgjat më 8 maj, por patjetër do të përfundojë, dhe dielli ukrainas do ta shkrijë atë! Dhe agimin tonë do ta takojmë me gjithë vendin. Dhe familja dhe të dashurit, miqtë dhe të afërmit do të jenë përsëri bashkë! Më në fund përsëri! Dhe mbi qytetet dhe fshatrat e pushtuara përkohësisht, flamuri ynë do të valojë përsëri. Më në fund përsëri! Dhe ne do të mblidhemi. Dhe do të ketë paqe! Më në fund përsëri! Dhe jo më ëndrra bardh e zi, vetëm një ëndërr kaltër e verdhë. Më në fund përsëri! Paraardhësit tanë luftuan për këtë.
Nderim i përjetshëm për të gjithë ata që luftuan kundër nazizmit!
I përjetshëm kujtimi për të gjithë të vrarët gjatë Luftës së Dytë Botërore!
