Dy vjet pas vendimit të kryeministrit Edi Rama për reformimin e Akademisë së Shkencave, duket se vetëm një kandidaturë ka pasur kurajën të marrë përsipër drejtimin e këtij institucioni. Sipas burimeve nga institucioni, mësojmë se kandidati i vetëm për kryetar është akademiku Skënder Gjinushi, i cili ka drejtuar edhe grupin e punës për reformimin e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.
Akademia e Shkencave të Shqipërisë njofton përmes një deklarate zyrtare të datës 15 maj, se më 24 maj do të mbahen zgjedhjet e reja për drejtuesit e këtij institucioni. Me këtë rast do të mbahet edhe mbledhja e Asamblesë, që do të nisë në orën 10.00 të paradites.
“Njoftim
Për mbajtjen e mbledhjes zgjedhore të Akademisë së Shkencave, datë 24 maj 2019, ora 10.00, në sallën “Aleks BUDA”, – shkruhet në letrën zyrtare të drejtuar Asamblesë dhe për dijeni të Ministrisë së Arsimit, Sportit e Rinisë, Tiranë, të firmosur nga sekretari Shkencor i Akademisë, Vasil Tole.
Sipas këtij njoftimi, mbledhja zgjedhore e 24 majit do të mbahet me këtë rend dite:
“Paraqitje e kandidaturave dhe platformave të tyre.
Procesi i votimit dhe shpallja e rezultateve të votimit.
Miratimi i raportit vjetor 2018”.
Ndërkohë Akademia e Shkencave ka deklaruar edhe listën e kandidatëve si më poshtë:
1. Akademik Skënder Gjinushi për pozicionin e Kryetarit të ASH-së
2. Akademik Vasil S. Tole për pozicionin e Sekretarit Shkencor të ASH-së
3. Akademik Salvator Bushati për pozicionin e Zv.kryetarit të ASH-së
4. Akademik Neki Frashëri për pozicionin e Kryetarit të Seksionit të SHNT-së.
Edhe pse përgjatë dy vjetëve debatet për reformimin janë përqendruar edhe në faktin e kandidimit të një anëtari të vetëm në kryesinë e Akademisë, as në zgjedhjet e reja nuk ka pasur kandidatura. Akademia e shkencave prej 20 vjetësh është drejtuar nga dy emra, nga akademikët Myzafer Korkuti dhe Gudar Beqiraj, të cilët gjatë këtij harku kohor kanë kryer vetëm rrotacionin përgjatë mandateve nga kryetari në nënkryetar.
I pyetur për çështjen e kandidimeve të vetme, siç shihet edhe në deklaratën zyrtare, sekretari i kësaj akademie Vasil Tole theksoi se “thirrja për kandidimin për akademikët ka qëndruar e hapur një muaj nga 10 prilli, deri më 10 maj 2019”.
Ndërkohë mësojmë se anëtarët e Asamblesë janë vënë në dijeni për kandidaturat e vetme dhe shprehen se “votimi i tyre do të behet në bazë të bindshmërisë së platformës që kanë paraqitur”. Zyrtarisht është deklaruar se në zgjedhjen e organeve drejtuese, në projektligjin e ri është reflektuar edhe për moshën e një anëtari të kryesisë. Mandati i tij do të zgjasë deri në moshën 75-vjeçare.
Përcaktimi i qartë i programit, shpenzimi i detajuar i buxhetit dhe zhvillimi një herë në vit i një dialogu Qeveri-Akademia e Shkencave, janë disa nga të rejat që sjellë ky projektligj, i cili ka hyrë në fuqi më maj të vitit të kaluar, pas publikimit në fletoren zyrtare më 11.06.2018, firmosur nga kryetari i Kuvendit Gramoz Ruçi.
Historia: Si nisi reformimi i Akademisë së Shkencave
Në shtator të 2017-s nisën një radhë kritikash dhe replika të akademikëve që pati si pikënisje zgjedhjen rotative, prej 20 vjetësh, të kryetarit e nënkryetarit të Akademisë së Shkencave, përkatësisht të Myzafer Korkutit e Gudar Beqiraj. Në këtë kohë, Akademia e Shkencave të Shqipërisë u vu përballë alternativës së reformimit.
Në krye të këtyre debateve për reformën ka qenë akademiku Artan Fuga; që i dërgoi kryeministrit Rama një letër të hapur publike duke i përshkruar gjendjen e degraduar të Akademisë së Shkencave. Zgjedhjet u bënë pas votimit të Asamblesë së Akademisë së Shkencave më 4 shtator 2017, për dy postet e rëndësishme atë të kryetarit dhe nënkryetarit.
Por, nga thirrja e hapur për kandidatët, vetëm kryetari aktual dhe nënkryetari aplikuan për këto poste. Më konkretisht: për postin e nënkryetarit kandidoi kryetari në detyrë i Akademisë Myzafer Korkuti, dhe nënkryetari aktual Gudar Beqiraj zgjodhi të kandidonte për postin e kryetarit të Akademisë së Shkencave.
Pas këtyre zgjedhjeve, Akademia e Shkencave u përfshi në një debat të ndezur me qeverinë, dhe nuk vonoi përfshirja e vet kryeministrit Edi Rama që deklaroi “zero lekë në buxhetin e 2018-s për Akademinë e Shkencave”, nëse nuk do të reformohej. Pas këtyre debateve, kryetari i sapozgjedhur dhe nënkryetari dhanë dorëheqjen për t’i hapur rrugën refomimit. Vetë Asambleja e Akademisë caktoi grupin reformues të drejtuar nga akademiku Skënder Gjinushi.
Në nëntor të 2017-s, Kryeministri Edi Rama, në një takim që pati me grupin reformator të Asamblesë së Akademisë së Shkencave, ka deklaruar se “dikur kjo akademi u krijua si xhevahiri më rrezatues i kurorës shqiptare, ndërsa sot është burim pezmatimi permanent.” Kryeministri nuk nguroi ta deklaronte këtë institucion si “kufoma e vetvetes, e cila nuk përfaqëson as vizionin e etërve themelues”, e shumë të tjera. Rama ka insistuar në domosdoshmërinë e reformimit të Akademisë gjatë kësaj periudhe, në pritje të një platforme të plotë, që gjatë rrugës ka pasur replika dhe debate, edhe pas çuarjes së këtij ligji në qeveri dhe aprovimit të tij.
